Tłuszcz trzewny - co trzeba o nim wiedzieć?

Chcąc utrzymać nasz organizm w dobrej formie powinniśmy zadbać o odpowiedni poziom tkanki tłuszczowej. Jej nadmiar może bowiem predysponować do wielu różnych schorzeń. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się zatem jakie są rodzaje tkanki tłuszczowej, do jakich konsekwencji może doprowadzić nadmierne otłuszczenie narządów oraz przeanalizujemy sposoby na skuteczne spalanie tłuszczu.

Tłuszcz to twój przyjaciel… do pewnego momentu

Obecność tkanki tłuszczowej jest niezbędna do prawidłowego kształtowania się ludzkiego ciała. Związki tłuszczowe odpowiadają bowiem za wiele procesów i funkcji. Wśród najważniejszych możemy wyróżnić ich rolę w pozyskiwaniu energii. Szacuje się, że tłuszcze jako wysokoenergetyczny związek mogą dostarczać nawet dwukrotnie więcej energii niż węglowodany. Jednak jest pewien haczyk. Cukry, zwłaszcza w popularnej diecie zachodniej stanowią pierwszą linię wykorzystywanych przez organizm związków energetycznych. Ich zmiana na tłuszcze odbywa się podczas długotrwałego, ale mało intensywnego treningu fizycznego warto zapamiętać tę informację ponieważ pochylimy się nad nią w dalszej części artykułu. 

Inne funkcje tkanki tłuszczowej 

Normy procentowej zawartości tłuszczu w organizmie są inne dla osób w różnym wieku o różnej aktywności fizycznej oraz różnej płci. Dla uproszczenia możemy zatem przyjąć, że warto utrzymywać poziom tłuszczu w granicach zalecanego BMI (18.5-24.9). Poza funkcją energetyczną i magazynującą tłuszcz spełnia również zadanie protekcyjne i strukturalne. Stąd też nazwa - tkanka tłuszczowa. Tutaj dochodzimy do kluczowego podziału, który chcemy dziś szczególnie zgłębić. Mowa o tkance tłuszczowej podskórnej oraz trzewnej. 

Tkanka tłuszczowa podskórna 

Jak sama nazwa wskazuje zlokalizowana jest pod skórą. To ten rodzaj widocznego tłuszczu, na pozbyciu którego zależy nam najbardziej podczas odchudzania. U mężczyzn gromadzi się głównie w okolicach brzucha, natomiast u kobiet rozkłada się nieco inaczej - mowa tutaj o okolicach ud oraz piersi. Podskórna tkanka tłuszczowa zbudowana jest z adipocytów czyli komórek tłuszczowych. Generalnie jej najważniejsze funkcje można określić jako magazynowanie różnych substancji odżywczych, ochronę mechaniczną oraz termoizolację poprawiającą odporność na niskie temperatury. Nadmierny poziom podskórnej tkanki tłuszczowej jest łatwy do zauważenia, a długotrwałe utrzymywanie go prowadzi do insulinooporności w konsekwencji powodując cukrzycę typu 2. 

Tkanka tłuszczowa trzewna 

Główna różnica między podskórną, a trzewną tkanką tłuszczową to sposób ich rozlokowania w organizmie. Ta druga skupiona jest wokół narządów wewnętrznych tworząc swego rodzaju poduszkę. W założeniu chroni to je przed czynnikami mechanicznymi takimi jak wstrząsy czy urazy. Jej nadmiar może jednak niekorzystnie wpływać na procesy zachodzące w owych narządach. W przypadku wątroby może rozwinąć się schorzenie zwane niealkoholowym stłuszczeniem wątroby. Wątroba, która podległa stłuszczenia funkcjonuje gorzej, a niektórzy z pacjentów narażeni są nawet na konsekwencje nieodwracalnej marskości tego narządu. 

Rola hormonalna tkanki tłuszczowej trzewnej

Adipocyty składają się również na budowę tkanki tłuszczowej trzewnej. W odróżnieniu od tych budujących podskórną są one jednak znacznie bardziej aktywne metabolicznie. Skutkiem tego jest wzmożona produkcja hormonów takich jak adipocytokiny oraz uwalnianie do krwiobiegu wolnych kwasów tłuszczowych. Kwasy tłuszczowe z kolei poprzez krążenie wrotne wzmagają procesy glukoneogenezy w wątrobie doprowadzając do podwyższenia stężenia cukru we krwi. Choć fizjologicznie trzewna tkanka tłuszczowa odpowiada jedynie za około 30 % całości tłuszczu zawartego w organizmie jej wpływ na jego funkcjonowanie jest znaczny. Jest to związane właśnie z jej wysoką aktywnością hormonalną. 

Kiedy mogę podejrzewać otyłość trzewną?

Co ciekawe na nadmiar tkanki tłuszczowej trzewnej mogą cierpieć również osoby szczupłe, które prowadzą jednak nieprawidłową dietę lub były na nią narażone jako dzieci. By przekonać się jaki jest stan naszego zdrowia warto zatem dokonać obserwacji naszych codziennych nawyków żywieniowych. Warto też zasugerować się wskaźnikami jak BMI czy tzw. WHR (stosunek obwodu bioder do obwodu talii) i naszym umiejscowieniem wewnątrz tych skal. By liczbowo zmierzyć poziom tłuszczu trzewnego możemy skorzystać ze specjalistycznych wag, które często można spotkać w przychodniach lekarskich, gabinetach dietetycznych czy też na siłowniach. Podobne wagi są też dziś dostępne również w internecie a koszt ich zakupu oscyluje w granicach 100-200 zł. 

Badania laboratoryjne i obrazowe 

Kolejne ze sposobów kontroli stanu gospodarki tłuszczowej naszego organizmu są nieco bardziej specjalistyczne. Dobrym pomysłem może być wykonanie profilu lipidowego na podstawie próbki pobranej z krwi. Profil ten zawiera informację o stężeniu cholesterolu w rozbiciu na frakcje HDL i LDL oraz poziom trójglicerydów. W interpretacji tego badania może pomóc nam lekarz rodzinny bądź też dietetyk. Wykonując badania laboratoryjne warto zbadać również poziom glukozy we krwi, gdyż jego podwyższona wartość może wskazywać na problem insulinooporności. W ocenie stłuszczenia narządów niezawodne jest badanie USG - mowa tu szczególnie o wątrobie. Badanie to jest szybkie, bezbolesne i wiarygodne, jednak musimy wybrać się na nie do specjalistycznego gabinetu lekarskiego, który wykonuje tego typu usługi. 

Jak pozbyć się tłuszczu trzewnego? 

Jak zawsze w przypadku kiedy chcemy zmniejszyć ilość tłuszczu w organizmie należy zadbać o dzienny ujemny bilans kaloryczny. Warto zadbać zatem o regularną, aerobową aktywność fizyczną. W tym momencie powrócimy do stwierdzenia z początku tekstu. W kontekście spalania tłuszczu najbardziej efektywny jest długotrwały trening w strefie tlenowej (o umiarkowanej intensywności). Dlaczego musi trwać przynajmniej 30 minut? Gdyż mniej więcej po tym czasie nasze ciało rezygnuje z pozyskiwania energii z cukrów na rzecz wolnych kwasów tłuszczowych. Możemy zatem pomyśleć o takich formach aktywności jak jazda na rowerze, nordic walking czy bieganie. 

Tłuszcz trzewny - szczególne znaczenie diety 

Jednym z najważniejszych zaleceń w profilaktyce i redukcji ilości tłuszczu trzewnego jest zmiana diety. Zalecenia dietetyczne mówią głównie o wyeliminowaniu z jadłospisu pokarmów bogatych w cukry proste. Szczególnie niebezpieczna jest fruktoza, która ze względu na swój szlak metaboliczny w organizmie sprzyja odkładaniu się tkanki tłuszczowej. Kiedy zatem robiąc zakupy w składzie produktu znajdziemy syrop glukozowo-fruktozowy lub też informację o zawartości cukru na pierwszym miejscu dla własnego zdrowia odłóżmy produkt z powrotem na półkę. Dążąc do redukcji poziomu tłuszczu wisceralnego polecamy również rezygnację bądź ograniczenie dań tłustych oraz alkoholu. Warto sprawdzić jak nasz organizm zareaguje na włączenie do diety błonnika pokarmowego. Przeprowadzone badania wykazały jego zdolność do ograniczenia procentowej ilości tłuszczu trzewnego wśród testowanych osób. Ponadto błonnik zwiększa poczucie sytości ułatwiając uzyskanie dziennego ujemnego bilansu kalorycznego, a tym samym utratę masy ciała. 

Warto zrobić pierwszy krok 

Jak zawsze zachęcamy Państwa do badań, poszerzania wiedzy na temat własnego organizmu oraz weryfikowania pozyskanych informacji. Tłuszcz trzewny fizjologicznie posiada swoją funkcję, jednak jego nadmiar może w konsekwencji zwiększyć ryzyko wielu chorób i pogorszyć jakość życia. Warto zatem już dziś zadbać o świadomość zdrowotną choćby wykorzystując wskazówki z niniejszego wpisu.