Sposoby na chorą wątrobę. Kiedy powinniśmy się niepokoić?

Wątroba to jeden z kluczowych dla organizmu narządów, a jej sprawność ma wymierny wpływ na wiele zachodzących w nim procesów metabolicznych. Uchodzi za organ o doskonałych zdolnościach regeneracyjnych jednak jej sprawność często bywa wystawiana na próbę pod wpływem nieprawidłowej diety, leków czy też używek. Upośledzenie pracy tego narządu może prowadzić do groźnych powikłań zdrowotnych, jednak często zmiany, na które się zdecydujemy mogą przywrócić wątrobie prawidłową formę.

Wątroba - budowa i funkcje 

Wątroba to część układu pokarmowego położona w prawym podżebrzu pod przeponą. Występuje u wszystkich kręgowców, a u człowieka jej masa waha się między 1300-1700 g. Tradycyjnie dzieli się ją na 4 płaty: prawy, lewy, ogoniasty oraz czworoboczny. Dodatkowo wątroba w swej budowie grupuje się na segmenty związane z odgałęzieniami żyły wrotnej. Jest to żyła, która transportuje odtlenowaną krew ze światła przewodu pokarmowego oraz śledziony - składniki zawarte w tej krwi trafiają zatem bezpośrednio do wątroby gdzie ulegają przemianom. W ludzkim organizmie wątroba pełni kilkaset różnych funkcji. Wśród tych najważniejszych możemy wydzielić syntezę białek onkotycznych oraz czynników krzepnięcia krwi, neutralizację toksyn, udział w wielu procesach metabolicznych oraz termoregulacji, wytwarzanie i wydzielanie żółci i magazynowanie witamin A, D, E, K. Organ ten kojarzony jest z doskonałymi zdolnościami regeneracyjnymi, jednak długotrwała ekspozycja na szkodliwe czynniki oraz niewłaściwy tryb życia mogą niestety doprowadzić do zmian w jego budowie prowadzących do nieodwracalnej marskości wątroby. 

Substancje nadmiernie obciążające wątrobę

Jak wspomniano wcześniej wątroba znajduje się na pierwszej linii naszego przewodu pokarmowego. Oznacza to, że za pomocą żyły wrotnej niejako filtruje substancje, które dostarczamy do organizmu podczas posiłku czy zażywając leki. Niezwykle ważna w kontekście zdrowej wątroby jest zatem zbilansowana i pełnowartościowa dieta. Jakich pokarmów powinniśmy unikać? Szczególnie obciążające dla tego ważnego narządu są pokarmy tłuste oraz wysokoprzetworzone. Wysokokaloryczne mięsa i dania typu fast-food powinniśmy zastąpić lekkostrawnym jedzeniem. Zamiast smażenia preferowaną metodą przyrządzania posiłków może być pieczenie czy gotowanie. Warto zadbać również o odpowiednią podaż warzyw. W silnej niewydolności wątroby specjaliści oprócz redukcji spożywanych tłuszczów zalecają także obniżenie podaży białka. Poprawę stanu zdrowia przyspieszy także rezygnacja ze słodyczy oraz redukcja spożywanej soli. Kluczowa jest także rezygnacja z używek - alkohol to jedna z substancji, które najsilniej uszkadzają wątrobę. Według zaleceń WHO przy piciu codziennym zaleca się zachowanie co najmniej 2 dni abstynencji w ciągu tygodnia, oraz nieprzekraczanie dostarczanej do organizmu dawki etanolu w wartości odpowiednio 2 porcji standardowych dla kobiet (1 duże piwo) oraz 4 porcji standardowych (2 piwa) dla mężczyzn. Dla osób z zaburzeniami pracy wątroby powstała specjalna dieta wątrobowa, która obejmuje wyżej zapisane wskazania oraz inne cenne wskazówki. 

Objawy chorej wątroby 

Stan wątroby bezpośrednio rzutuje na funkcjonowanie naszego całego organizmu. Niestety organ ten nawet borykając się z problemami potrafi długo nie dawać znaków, które mogłyby nas niepokoić. Wątroba pełniąc swoje zadania może być narażona na zatrucie, pasożyty czy też infekcje wirusowe. Jednym z częstych objawów świadczących o jej chorobie może być uczucie tkliwości oraz bolesności w prawym podżebrzu. Sama wątroba nie jest unerwiona czuciowo, a ucisk wynika z jej powiększenia oraz parcia na okoliczne narządy oraz tkanki. Powiększenie to może świadczyć m.in. o zapaleniu bądź też stłuszczeniu wątroby pod wpływem działania substancji toksycznych. Bólom w prawym podżebrzu może również towarzyszyć ból brzucha, szczególnie w jego dolnej części. Kolejnym alarmującym objawem może być zmiana zabarwienia moczu - jego wzmożona ciemność może świadczyć o zbyt wysokim poziomie bilirubiny we krwi spowodowanym niewydolnością wątroby. Zaburzenia produkcji białek onkotycznych w tym organie mogą za to powodować obrzęki lokalizujące się na twarzy, kostkach oraz dłoniach. Do symptomów chorej wątroby zaliczyć możemy również długotrwałe pogorszenie samopoczucia, spadek apetytu oraz nudności. Często chora osoba potrafi z tego powodu stracić kilka kilogramów masy ciała. Wymienione symptomy to tylko niektóre z zaburzeń, mogących ujawnić się w wyniku nieprawidłowej wątroby, a objawy występujące przez dłuższy czas powinny być dla nas bezwzględnym sygnałem, że warto udać się do lekarza, który wykona odpowiednie badania. 

Badania na wątrobę 

Przyjmujący nas lekarz rozmowę zacznie od zebrania odpowiedniego wywiadu. W tym momencie specjalista na podstawie naszego stylu życia może mieć pewne podejrzenia czy niewydolność wątroby ma podłoże zakaźne czy też wynika z nadmiernej ilości spożywanych używek.  W rozpoznaniu chorób wątroby niezwykle ważne są specjalistyczne badania. Można podzielić je na obrazowe oraz laboratoryjne. Do tych pierwszych należy USG wątroby wykonywane przez lekarza. Za pomocą fal dźwiękowych aparat ultrasonograficzny obrazuje zmiany w strukturze wątroby. Ponadto lekarz wykonujący test dokonuje pomiarów tego narządu określając stopień jego powiększenia. Badanie USG jest bezbolesne oraz szybkie dlatego uchodzi za jeden z najważniejszych testów określających organy znajdujące się w brzuchu. Najbardziej istotne badania laboratoryjne powiązane ze stanem wątroby to tzw. próby wątrobowe obejmujące enzymy ALT, AST, ALP, GGTP oraz bilirubinę. Wykonuje się także test INR powiązany z czasem krzepnięcia krwi. W przypadku podejrzenia wirusowych schorzeń wątroby diagnostyka laboratoryjna powinna być ponadto rozszerzona o odpowiednie przeciwciała anty-HCV.

Domowe sposoby na wątrobę 

Odpowiednie postępowanie terapeutyczne w przypadku wykrycia schorzeń wątroby powinien przeprowadzić lekarz specjalista. Istnieje jednak również szereg rad, które zmieniając codzienne nawyki pozwolą nam ponadto zadbać o zdrowie tego organu we własnym zakresie. Szczególnie ważna jest zmiana diety w oparciu o opisane wyżej wskazówki. Bezwzględnie powinniśmy również zrezygnować ze spożywania używek o działaniu toksycznym. Zioła dodawane do potraw nie tylko wspomogą proces trawienia, ale również pomogą pozbyć się skurczy. Na rynku dostępnych jest także wiele preparatów opartych o zioła bądź substancje naturalne, które wspomagają naturalny proces regeneracji hepatocytów. 

Fosfolipidy i zdrowa wątroba 

Jedną z kluczowych substancji wchodzących w skład komórek naszego ciała są fosfolipidy, które biorą udział w budowie błon komórkowych. Błony te pozwalają utrzymać autonomię danej komórki i usprawniają zachodzące w niej procesy biochemiczne. Również komórki wątroby (hepatocyty) do prawidłowego funkcjonowania potrzebują niezbędnej ilości fosfolipidów. Do najważniejszych z nich należy fosfatydylocholina, która stanowi około 50 % wszystkich fosfolipidów budujących błony. Leki na wątrobę zawierające fosfolipidy pozwolą zatem odbudować błony komórek uszkodzone w wyniku czynników patologicznych. Fosfolipidy oprócz hamowania procesu stłuszczenia i zwłóknienia wątroby wspomogą także proces jej regeneracji. Jest to możliwe również dzięki obniżonej syntezie kolagenu wchodzącego w skład tkanki łącznej, która zastępuje tkanki zdrowej wątroby. Ich niewątpliwą zaletą jest również bezpieczeństwo oraz niska cena. Fosfolipidy dostępne są w aptece bez recepty pozostając nadal jednymi z najczęściej wybieranych preparatów na chorą wątrobę. 

Odtruwająca sylimaryna 

Sylimaryna to substancja roślinna pochodząca z owoców ostropestu plamistego. Szczególnie zalecana jest w kontekście toksycznego uszkodzenia wątroby. Może być zatem wybawieniem dla osób przewlekle nadużywających alkoholu oraz przyjmujących leki obciążające wątrobę. Sylimaryna wykazuje właściwości antyoksydacyjnie oraz podobnie jak fosfolipidy stabilizuje błony komórek wątroby. Najczęściej preparat ten występuje w formie doustnych kapsułek. Podobnie jak fosfolipidy dostępny jest w aptece bez recepty oraz opatrzony przystępną ceną. Biegunka to jedno z niewielu powikłań jakie mogą wystąpić w wyniku stosowania sylimaryny na chorą wątrobę. 

Nie bagatelizuj problemów z wątrobą 

Wątrobę mamy tylko jedną i nie powinniśmy przymykać oka na jej stan nawet biorąc pod uwagę jej zdolności do regeneracji. Na stan tego narządu wpływa nasze codzienne postępowanie żywieniowe, aktywność fizyczna oraz skłonność do spożywania używek. Nawet pomimo prowadzenia zdrowego stylu życia możemy być nadal narażeni na wirusowe zapalenie wątroby. Niezwykle ważna jest zatem świadomość zdrowotna oraz prowadzenie badań kontrolnych pod okiem specjalisty. W przypadku wystąpienia problemów zdrowotnych nie bójmy się podjąć zdecydowanych kroków i w pierwszej kolejności udajmy się do zaufanego lekarza. W dużej mierze przypadków to właśnie sprawne działanie i stosowanie się do zaleceń pozwoli przywrócić wątrobie jej sprawność za co podziękuje nam nasze ciało.