Choroba Scheuermanna - czym jest i jak przebiega kifoza młodzieńcza?

Organizm dorastającego człowieka narażony jest na powstanie wad rozwojowych. Szczególnie dynamicznym wzrostem objęte są kości. Niestety czasem dochodzi do ich deformacji, które mogą powodować określone objawy. Jedną z chorób za to odpowiedzialnych jest kifoza młodzieńcza zwana również jałową martwicą kości oraz chorobą Scheuermanna. Co wiemy o tym schorzeniu? 

Istota i przyczyny kifozy młodzieńczej 

Kręgosłup ma za zadanie utrzymać ciężar ciała oraz nadać mu właściwą postawę. By było to możliwe niezbędne jest jednak utrzymanie jego fizjologicznych krzywizn. Poszczególne kręgi nie są bowiem ustawione w linii prostej (patrząc od góry do dołu). 

Choroba Scheuermanna i kifoza 

Te naturalne krzywizny to inaczej kifozy (wygięcie do tyłu) i lordozy (wygięcie w przód). W chorobie Scheuermanna dochodzi do nadmiernej kifozy kręgosłupa. Fizjologicznie występuje ona w jego odcinkach: piersiowym i krzyżowym (lordozę z kolei obserwujemy w odcinku szyjnym oraz lędźwiowym). Na skutek choroby Scheuermanna naturalna kifoza piersiowa pogłębia się. Dochodzi zatem do powstania zjawiska powszechnie określanego jako garb. Warto wspomnieć, że obserwowane w kifozie młodzieńczej zmiany rzadziej pojawiają się również w odcinku lędźwiowym kręgosłupa - plecy stają się wtedy nadmiernie wypłaszczone. 

Degeneracja kręgów w kifozie młodzieńczej 

Trwająca choroba sprawia, że rozwój kręgów ulega zaburzeniu. Na skutek tego przyjmują one kształt klinowaty, a nie prostokątny. Kręgi takie są również niższe. Niestety w chorobie Scheuermanna dochodzi również do martwicy obejmującej trzony kręgów oraz krążki międzykręgowe znajdujące się między nimi. Proces ten spowodowany jest niedostatecznym ukrwieniem tych struktur. 

Co jest przyczyną jałowej martwicy kości? 

Przyczyny powstawania choroby Scheuermanna nie są jednoznaczne jednak obserwuje się skłonność do jej występowania pomiędzy członkami rodziny. Zmiany chorobowe powstają na skutek zaburzeń ukrwienia. Mogą one wynikać z urazów trzonów kręgów wynikających z ich nadmiernego obciążenia mechanicznego. Za inne przyczyny jałowej martwicy kości uważa się zatory i zakrzepy naczyniowe, zaburzenia endokrynologiczne, immunologiczne oraz czynniki genetyczne, a także kontuzje powstałe w wyniku nadmiernego przeciążenia. Według szacunków choroba Scheuermanna dotyczy ok 4-8 % dorastających ludzi. Częściej występuje jednak u płci męskiej. Zmiany szkieletu kostnego powstałe w okresie dojrzewania mogą niestety przynosić dyskomfort w przyszłości. 

Objawy choroby Scheuermanna 

Jedną z najbardziej rzucających się w oczy zmian w przebiegu kifozy młodzieńczej jest nadmierne wygięcie kręgosłupa powodujące nieprawidłową postawę. Zniekształcenie szkieletu kostnego może objawiać się bólem oraz ograniczeniem zakresu ruchu. Często obserwowane jest również nadmierne wychylenie barków chorego do przodu. Innym objawem choroby Scheuermanna może być poczucie nieadekwatnego zmęczenia. W rzadkich przypadkach deformacja kręgosłupa może utrudniać oddychanie oraz powodować problemy neurologiczne. Zdarzają się również przypadki, kiedy jałowa martwica kości przebiega w sposób bezobjawowy. Tacy pacjenci najczęściej diagnozowani są przypadkowo podczas wykonywania zdjęć RTG z powodu innego wskazania. 

Diagnostyka kifozy młodzieńczej 

Zaobserwowanie wyżej wspomnianych dolegliwości albo przypadkowe wykrycie zmian w kręgosłupie podczas badania fizykalnego powinno być sygnałem do rozpoczęcia odpowiedniej diagnostyki. Podstawowym badaniem obrazowym wykorzystywanym w rozpoznawaniu choroby Scheuermanna jest zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej. Widoczne w nim charakterystyczne klinowate kręgi ze zdegenerowanymi krawędziami mogą wskazywać właśnie na kifozę młodzieńczą. Niekiedy diagnostykę rozszerza się o inne metody obrazowania - tomografię komputerową oraz rezonans magnetyczny. 

Leczenie w jałowej martwicy kości 

Istotna w chorobie Scheuermanna jest próba korekcji postawy. Odpowiednio prowadzona rehabilitacja może przyczynić się do zmniejszenia dolegliwości i poprawy jakości życia. W terapii kifozy młodzieńczej wykorzystuje się techniki fizjoterapeutyczne oraz wyroby medyczne takie jak gorsety ortopedyczne. Ważne są również ćwiczenia fizyczne wzmacniające mięśnie. W celu uśmierzenia bólu stosuje się również leki przeciwbólowe. Niestety czasem, ze względu na zaawansowanie choroby niezbędna jest operacja. Warto jednak zaznaczyć, że w ogólnym rozrachunku rokowanie w chorobie Scheuermanna jest korzystne. Jak wspomniano wyżej wielu pacjentów przechodzi ją w sposób bezobjawowy. Dla tych pacjentów, którzy zmagają się z bólem i ograniczonym zakresem ruchu fizjoterapia jest zazwyczaj procesem poprawiającym zdolność funkcjonowania. Pamiętajmy zatem, żeby nie zwlekać i w przypadku wystąpienia objawów udać się do lekarza w celu postawienia diagnozy i wdrożenia leczenia.